Σάββατο, Ιανουαρίου 30, 2016

Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ


 Νικολάου Στ. Μπακοδήμου, θεολόγου

 Στις 30 Ιανουαρίου, κάθε χρόνο, γιορτάζουμε τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών, όπως καθιερώθηκε από το 1100 μ.Χ.. Η γιορτή τους, από το 1842, λέγεται και εορτή των Γραμμάτων, μιας και οι Τρεις Ιεράρχες ήταν Μεγάλοι Δάσκαλοι αλλά και Πατέρες της Εκκλησίας.
  Οι Τρεις Ιεράρχες είναι: ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος. Η γιορτή τους είναι γιορτή της παιδείας και των γραμμάτων, γιορτή των δασκάλων και των μαθητών. Είναι γιορτή τόσο σχολική όσο και Χριστιανική. Σχολική είναι, γιατί οι Τρεις Ιεράρχες, ήταν άνθρωποι μορφωμένοι, σοφοί δάσκαλοι, φημισμένοι ρήτορες και συγγραφείς. Πρόσφεραν πάρα πολλά στα γράμματα, διαθέτοντας ολόκληρη την περιουσία τους. Χριστιανική είναι, γιατί και οι τρεις ήταν ευσεβείς Ιεράρχες, επιφανείς θεολόγοι, με κοινωνική προσφορά και φιλανθρωπικό έργο, που διέθεσαν τη ζωή τους στην πίστη τους για το Χριστό. Μελέτησαν τους αρχαίους κλασικούς συγγραφείς και φιλοσόφους, και κατόρθωσαν να συμφιλιώσουν το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα με την Χριστιανική Πίστη. Απέρριψαν τα ειδωλολατρικά στοιχεία και κράτησαν τις αρχές της διαλεκτικής σκέψης της ελληνικής παιδείας, ακολουθώντας τη συμβουλή του Αποστόλου Παύλου «να δοκιμάζουμε τα πάντα αλλά να κρατάμε το καλό». Έστησαν έτσι γέφυρες ανάμεσα στο κλασικό και το σύγχρονο, ανάμεσα στη γνώση και την αρετή, ανάμεσα στην αναζήτηση της επιστημονικής αλήθειας και την πραγματική αλήθεια της αγάπης, ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη, τον Ελληνισμό και το Χριστιανισμό. Δικαιολογημένα η εποχή τους ονομάστηκε: «Χρυσός Αιώνας της Εκκλησίας». 
   Το έργο των Τριών Ιεραρχών είναι πολύ μεγάλο. Όλοι οι φτωχοί, οι άρρωστοι, τα ορφανά και οι ηλικιωμένοι έβρισκαν καταφύγιο κοντά τους. Η μεγάλη τους καρδιά και η χριστιανική ψυχή τους γίνονταν στέγη για όσους είχαν ανάγκη. Ήταν τόση η καλοσύνη και η φιλανθρωπία τους, που δεν υπολόγισαν τα πλούτη και τα χρήματά τους. Τίποτα δεν κράτησαν για τον εαυτό τους. Όλα τα υπάρχοντά τους τα διέθεσαν για να δώσουν χαρά στους συνάνθρωπούς τους. Πολλές φορές οι Ιεράρχες με τα ίδια τους τα χέρια, έδεναν τις πληγές των αρρώστων. Τίποτε δεν τους φόβιζε. Ακόμη και τους λεπρούς περιποιούνταν.
    Οι Τρεις Ιεράρχες ήταν και ιεραπόστολοι. Δίδασκαν τη Χριστιανική θρησκεία και το Λόγο του Θεού με πάθος, γεγονός που σε συνδυασμό με τη μεγάλη τους μόρφωση, τους έφερε αντιμέτωπους και εχθρούς με βασιλιάδες και άρχοντες. Δίκαια, λοιπόν, ονομάστηκαν Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας και Προστάτες των Γραμμάτων και των Σχολείων. Ας πούμε κάποια λίγα για εκείνους… 
   Ο Μέγας Βασίλειος θεμελίωσε τη Χριστιανική του Θεολογία, αντλώντας επιλεκτικά από την αρχαιοελληνική και κυρίως από την πλατωνική φιλοσοφία. Καθημερινά δίδασκε τους ανθρώπους εξηγώντας το Ευαγγέλιο. Συμβούλευε τη νεολαία να διαβάζει την ελληνική ιστορία, μυθολογία, ποίηση και φιλοσοφία. Έγραψε πολλά βιβλία, επιστολές, κηρύγματα, ομιλίες, προσευχές και τη Θεία Λειτουργία που φέρει το όνομά του. Ολόκληρη πόλη, την περίφημη Βασιλειάδα, αποτελούν τα φιλανθρωπικά του ιδρύματα: νοσοκομεία, ορφανοτροφεία, ξενώνες, εργαστήρια, σχολεία κ.α. για τα οποία διέθεσε όλα του τα υπάρχοντα. Η μνήμη του εορτάζεται την 1η Ιανουαρίου.
   Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος διακρίθηκε για τη ρητορική του τέχνη. Τα λόγια, η διδασκαλία και το κήρυγμά του συγκινούσαν όλους τους ανθρώπους. Γι αυτό τον ονόμασαν «Χρυσόστομο», δηλαδή στόμα χρυσό. Ακόμα και σήμερα, «των αρετών το θησαύρισμα», καθώς τον ονόμασαν, εξακολουθεί να μας φωτίζει με τα πολλά του συγγράμματα. Ανάμεσα σ’ αυτά ιδιαίτερη θέση κατέχει η Θεία Λειτουργία που φέρει τ’όνομά του. Η Εκκλησία μας τιμάει την μνήμη του στις 13 Νοεμβρίου, στις 27 Ιανουαρίου (Ανακομιδή) και στις 30 Ιανουαρίου μαζί με τους άλλους δύο Ιεράρχες.
   Ο Γρηγόριος διακρίθηκε για τον αγνό του χαρακτήρα και τις πολλές αρετές καθώς και για το τεράστιο συγγραφικό του έργο, που περιλαμβάνει λόγους, επιστολές και ποιήματα. Η Εκκλησία μας τον κατέταξε ανάμεσα στους αγίους της και τον τιμά ξεχωριστά στις 25 Ιανουαρίου καθώς και στις 30 του ίδιου μήνα, γιορτή των Τριών Ιεραρχών. Οι Τρεις Ιεράρχες έδειξαν με τη ζωή και το έργο τους ότι η πίστη προς το Θεό και η αγάπη προς το συνάνθρωπο συμβαδίζουν. Νοημάτισαν τον αρχαίο κλασικό κόσμο και διέσωσαν αξίες με πανανθρώπινο περιεχόμενο. Οι ίδιοι είναι και θα είναι οδηγοί προς την αληθινή γνώση και μόρφωση, αγαθά πρότυπα κάθε νέου ανθρώπου.

Τρίτη, Ιανουαρίου 26, 2016

Εκοιμήθη ο Μητροπολίτης Φωτικής (πρ. Σερβίων & Κοζάνης) Αμβρόσιος

Η Ιερά Μητρόπολις Σερβίων & Κοζάνης ανακοινώνει την προς Κύριον εκδημία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φωτικής (πρώην Σερβίων & Κοζάνης) κυρού Αμβροσίου.
Ο μακαριστός Μητροπολίτης κυρός Αμβρόσιος (Γιακαλής) γεννήθηκε στο Κεράμιο Καλλονής Λέσβου το 1940. Χειροτονήθηκε Διάκονος το 1967 και Πρεσβύτερος το 1974. Ήταν απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών,  Διδάκτωρ (PhD) του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ (St. John’s College) και εργάσθηκε ερευνητικά στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Campion Hall, 1989-90).
Διετέλεσε Διευθυντής του Ελληνικού Σχολείου του Κέμπριτζ, Πανεπιστημιακός Εφημέριος των Ορθοδόξων Φοιτητών του Πανεπιστημίου του Έσσεξ (1984-88) και Διευθυντής του Ιδρύματος Νεότητος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών (1991-1994).
Υπηρέτησε από το 1991 ως Ιερατικώς Προϊστάμενος στον Ι. Ναό Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού.
Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης χειροτονήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 1998, ενθρονίσθηκε στην Κοζάνη στις 15 Νοεμβρίου 1998 και στις 4 Φεβρουαρίου 2004 υπέβαλε την παραίτησή του.
Η εξόδιος ακολουθία και η ταφή θα τελεσθούν την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου στο Άγιον Όρος.

Από την Ιερά Μητρόπολη

Κυριακή, Ιανουαρίου 24, 2016

Η βυζαντινή παράδοση στα Βαλκάνια Milorad Pavic



 
O Άγιος Νικόλαος σώζει τους ναυτικούς Βουλγαρία, Σόφια, Μονή Μπογιάνα,
 
             
 
Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε από τον Σέρβο διανοούμενο και νομπελίστα Milorad Pavic
 

          Μπορούμε να πλησιάσουμε το Βυζάντιο ως ένα κράτος, μια ελληνική αυτοκρατορία που οικοδομήθηκε πάνω στα θεμέλια του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους με όλα τα παρεπόμενα. Υπήρχαν, όπως γνωρίζουμε, στις ίδιες ή σε διαφορετικές περιόδους, άλλες γειτονικές αυτοκρατορίες όπως η σέρβικη, η βουλγάρικη, η ρωσική.

           Υπάρχει, κατά τη γνώμη μου, μια άλλη ευρύτερη ερμηνεία του Βυζαντίου ως ένα οικουμενικό πνευματικό κέντρο, αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει και τη σερβική, τη βουλγάρικη και τη ρωσική αυτοκρατορία και άλλες περιοχές, λαούς και βασίλεια της βαλκανικής αλλά και πέρα απ’ αυτήν όχι στο επίπεδο της κρατικής ένταξης αλλά στο επίπεδο της πνευματικότητας. Το να κατανοήσουμε το τι πραγματικά ήταν το Βυζάντιο και γιατί αποτελεί ως σήμερα μια ζωντανή δύναμη στην Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τον κόσμο, πρέπει να αναλογιστούμε τη Βυζαντινή Πνευματική Κοινοπολιτεία.

            Από το Βυζάντιο και τη χριστιανική του πνευματικότητα πηγάζουν αμέτρητες θρησκευτικές, πολιτιστικές, καλλιτεχνικές και δικαϊκές επιρροές στα κράτη και τις παραδόσεις της Σερβίας, της Ρωσίας, της Λευκορωσίας, της Ουκρανίας, ης Βουλγαρίας, της Γεωργίας, της Ρουμανίας. Τα Βαλκάνια βρίσκονται κάτω από την πνευματική επιρροή της ανατολικής ορθοδοξίας και του πολιτισμού της. Έτσι μπορούμε ν’ αρχίσουμε από το ελληνικό αλφάβητο το οποίο υιοθετήθηκε και προσαρμόστηκε σύμφωνα με τις ανάγκες των Σέρβων, των Ρώσων, των Βουλγάρων, των Γεωργιανών ή των Ρουμάνων.

               Μπορούμε να φανταστούμε για παράδειγμα τον κοινό τρόπο απεικόνισης στις αγιογραφίες στην Ελλάδα και αργότερα στη Σερβία ή τη Βουλγαρία. Μπορούμε να φανταστούμε την πρόσληψη του βυζαντινού δικαίου στη σέρβικη εκδοχή του Αγίου Σάββα του 1200 μ.Χ. ή ας φέρουμε στο νου μας, για παράδειγμα, την σερβική διασκευή του Ψευδο-Αρειοπαγείτου που έγινε τον 14ο αιώνα. Μπορούμε να φανταστούμε μπαίνοντας σε μια ελληνική εκκλησία, και να αναγνωρίσουμε την ελληνική αρχιτεκτονική που υιοθετήθηκε και διασκευάστηκε στη Ρωσία, τη Ρουμανία ή την Αρμενία. Μπορούμε να ακούσουμε ελληνικούς εκκλησιαστικούς ύμνους και τις διασκευές τους στις εκκλησίες και τις γλώσσες των άλλων βαλκανικών και μη βαλκανικών χωρών που αναφέρθηκαν παραπάνω. Μπορούμε να ακούσουμε εκκλησιαστική ποίηση και προσευχές στα ελληνικά και ύστερα σε άλλες γλώσσες και εκκλησίες της μεγάλης Βυζαντινής Πνευματικής Κοινοπολιτείας. Για παράδειγμα, μπορούμε να ακούσουμε ελληνικούς στίχους γραμμένους από τον Άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό και να δούμε στη μονή χιλανδαρίου την εικόνα που παριστάνει τη Παρθένο με τρία χέρια, ν’ ακούσουμε τους θρησκευτικούς στίχους του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού γραμμένους από ένα από τα τρία χέρια που σας είπα. Κι ύστερα, ν’ ακούσουμε στο σέρβικο μοναστήρι της Στουντένικα μια σερβική εκδοχή του 11ου-12ου αιώνα με τους ίδιους στίχους. Μπορούμε να δούμε και ν’ ακούσουμε έναν έλληνα ιερέα στη Θεσσαλονίκη ν’ αναγιγνώσκει έναν από τους λόγους του Αγίου Ιωάννου του Χρυσόστομου, και ύστερα τον ίδιο λόγο σε μια παλαιά βουλγάρικη εκδοχή, σε ρωσικές και ουκρανικές εκδοχές σε κάποια από τις εκκλησίες του Κιέβου. Ή να παρακολουθήσουμε την λειτουργία σε διαφορετικά μοναστήρια και γλώσσες στον ορθόδοξο ανατολικό κόσμο.

           Σκεπτόμενοι μ’ αυτόν τον τρόπο, κατά τη γνώμη μου μπορούμε να προσφέρουμε μια πιο κατανοητή ιδέα για το τι είναι ο ανατολικοευρωπαϊκός πολιτισμός και τι θέση έχουν σ’ αυτόν τα Βαλκάνια, το Βυζάντιο και η πνευματικότητά του ως σήμερα. Σήμερα, που αντιμετωπίζουμε όλοι κινδύνους, είναι πολύ σημαντικό να το λέμε. Εγώ πιστεύω ότι είμαστε όλοι βυζαντινοί. Βυζαντινοί στον πολιτισμό μας, στην τέχνη μας, στις παραδόσεις μας, και στις καρδιές μας. Αρνούμενοι να δούμε το Βυζάντιο και τα Βαλκάνια σαν έναν βάρβαρο κόσμο, αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη της Δύσης ξανά σήμερα είναι βαρβαρότητα, όμως είναι στο χέρι μας να εξηγήσουμε ότι το Βυζάντιο και τα Βαλκάνια είναι η μισή κληρονομιά της Ευρώπης και ένας από τους δύο ουσιαστικά πολιτισμούς της. Κληρονόμος και διάδοχος της ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Είναι ο πολιτισμός της Αρχαίας Ελλάδας, της χριστιανικής Ελλάδας, πολιτισμός των εικόνων και των αγιογραφιών, πατρίδα του Ιουστινιανού, του Ιωάννου του Χρυσόστομου, των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, του Ιωάννου Δαμασκηνού και του Αγίου Σάββα της Σερβίας, του Ελ Γκρέκο πατρίδα, πνευματική ρίζα του Ντοστογιέφσκυ, του Τολστόι και Μεντελέγιεφ, του Ιονέσκο , του Μπρανκούσι, του Καβάφη και της Μελίνας Μερκούρη, του Καντίνσκυ, του Ελύτη και του Ταρκόφσκυ, της Μαρίας Κάλλας, του Ιβο Άντριτς και του Καζαντζάκη, του Καρπώφ, του Κασπάρωφ και του Λιουμπόεβιτς κ.ά.
 
          Η βυζαντινή πνευματικότητα είναι περισσότερο ενεργή και δυνατή απ’ όσο νομίζουμε συνήθως. Και εξακολουθεί να ζει στα Βαλκάνια του σήμερα και σε άλλες γειτονικές χώρες.
 
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...